آینده اقتصاد ایران

کشور ایران با وجود منابع غنی و سرشار، نه تنها یکی از ثروتمندترین کشورهای خاورمیانه، بلکه در دنیا است. نفت و گاز مهم‌ترین سرمایه‌های کشور هستند؛ ولی با وجود تحریم‌های فراوانی که علیه کشور اعمال شده است، اقتصاد کشور با مشکل مواجه شده است.

احتمالا برخی تحریم‌ها در سال 2022 لغو شوند و این موضوع کشور را از رکود اقتصادی خارج کند. ممکن است تورم چند درصد کاهش پیدا کند و قیمت‌ها کاهش پیدا کنند. اما برخی پیش‌بینی می‌کنند که آینده اقتصاد ایران با این موضوع به اوج باز نمی‌گردد و تورم شدید و مذاکرات ناامیدکننده، اقتصاد ایران را در بلند مدت بهبود نمی‌بخشد.

از طرف دیگر کشور دچار کسری بودجه شدیدی است که تورم را تشدید کرده و هزینه‌ها هر روز بیشتر و بیشتر می‌شود. به این وضعیت "مارپیچ تورمی" گفته می‌شود.

این در صورتی است که اگر تحریمی در کار نبود و مدیران دلسوزتری در راس کار حضور داشتند، آینده اقتصاد ایران وضعیت بسیار خوبی داشت.

به هر حال احتمالا مذاکراتی بین ایران و ایالات متحده در سال 2022 مبنی بر توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها وجود خواهد داشت که پیش‌بینی می‌شود این توافقات تا سال 2025 ادامه پیدا کند.

توافقات ایران و آمریکا با شروع ریاست جمهوری جو بایدن آغاز شده است و اینطور که مشخص است بایدن به دنبال فشار بیشتر بر ایران نیست و بیشتر به دنبال مذاکره بوده است. با این وجود نمی‌توان بهبود کلی در روابط این دو کشور را در آینده اقتصاد ایران دید.

از طرف دیگر ایران به دنبال تمرکز بیشتر برای تقویت روابط خود با چین و روسیه است. متاسفانه قراردادهای زیرساختی مختلفی هم با این دو کشور برقرار شده است که اصلا به نفع ایران نیست.

سیاست‌های مالی کشور 

بودجه یک کشور به صادرات و واردات و دسترسی به منابع مالی خارجی بستگی دارد. به همین دلیل به خاطر محدودیت‌هایی که از این لحاظ برای اقتصاد ایران به وجود آمده است، کشور دچار کسری بودجه شده است. معمولا از روش‌هایی مثل چاپ پول و انتشار اوراق قرضه برای تامین بودجه استفاده می‌شود که البته این کار باعث تورم شدیدی خواهد شد و احتمالا آینده اقتصاد ایران یک "مارپیچ اَبَر تورمی" را تجربه خواهد کرد.

سیاست‌های پولی و کنترل تورم در آینده اقتصاد ایران

بانک مرکزی در سال گذشته سعی کرده است روی کاهش تورم تمرکز کند. بنابراین نرخ تورم را سالیانه 22% در نظر گرفته است. بانک مرکزی برای رسیدن به این هدف کریدور نرخ کاهش سپرده ۱۲ - ۲۲% به وجود آورده است که این کار تجارت اوراق قرضه دولتی برای کنترل عرضه پول را امکان‌پذیر می‌کند. متاسفانه این سیاست بانک مرکزی اصلا موفقیت‌آمیز نبوده است و شاهد نرخ تورم 40% بوده‌ایم.

همانطور که در بخش قبلی گفتیم تحریم‌های ایالات متحده که تبادلات بین‌المللی را محدود کرده است، باعث شده است تورم شدیدی به وجود بیاید. از طرف دیگر کسری بودجه به این موضوع دامن زده است. باید دید با لغو تحریم‌ها چه پیشرفتی در زمینه کاهش تورم به وجود خواهد آمد. 

امکان رشد اقتصادی در آینده اقتصاد ایران

اقتصاد چین بعد از فرونشست موج‌های سنگین کرونا به دوران قبل خود نزدیک شد. از طرفی به دلیل لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران، انتظار می‌رود که در سه یا چهار سال آینده تولید ناخالص ملی رشدی کمتر از 2% را تجربه کند. اما اگر این تحریم‌ها به طور کلی برداشته شوند، احتمالا رشدی 3.8 درصدی را تجربه کنیم.

پیش‌بینی میزان تورم در اقتصاد کشور

تورم در سال 2021 بسیار بالا بود و به عدد 39% رسید. به همین دلیل با افزایش بی سابقه قیمت‌ها مواجه بودیم. در صورتی که تحریم‌ها همچنان برجا باشند، تورم و قیمت‌ها با همان سرعت افزایش پیدا می‌کند. اما اگر تحریم‌ها تا حدی برداشته شوند، احتمالا تورم به 16.5% خواهد رسید.

اقتصاد و بورس تا سال ۲۰۲۶

بورس ایران در ماه‌های اخیر با نوسان زیادی همراه بوده است. البته در چند ماه اخیر و با تغییر دولت، رشد 25 درصدی را تجربه کرده است. اما به دلیل تورم موجود در اقتصاد ایران، قیمت‌های سهام افزایش پیدا می‌کند. به طور کلی سهامداران از وضعیت موجود ناراضی هستند، اما ممکن است با لغو تحریم‌ها بازار سهام ایران بهبود نسبی پیدا کند.